8 XII 2010 r.
Kontynuujemy temat zwierz±t i przygl±damy sie francuskim wyra¿eniom i zwrotom, które zawieraj± ich nazwy.
Nastêpnym zwierzêciem, które przywo³amy bêdzie kot, czyli po francusku le chat.
Kot wed³ug Francuzów jest pieszczotliwy, st±d te¿ porównanie: être caressant (câlin) comme un chat - byæ przymilnym, pieszczotliwym jak kot.
W jêzyku francuskim istnieje te¿ inne porównanie: être gourmand comme un chat, czyli: byæ ³akomym jak kot. Widaæ wiêc, ¿e Francuzi przypisuj± kotu tak¿e ³akomstwo.
Polskie wyra¿enie: kupowaæ kota w worku ma swój francuski odpowiednik, którym jest: acheter chat en poche (dos³ownie: kupowaæ kota w kieszeni).
Wersja polska innego francuskiego zwrotu: appeler un chat un chat nie przywo³uje wcale tego zwierzêcia. Dos³owne t³umaczenie polskie brzmia³oby: nazywaæ kota kotem, czego ekwiwalentem polskim bêdzie wyra¿enie: nazywaæ rzeczy po imieniu.
W jêzyku francuskim mo¿na równie¿: écrire comme un chat, czyli dos³ownie: pisaæ jak kot, co przet³umaczyliby¶my na jêzyk polski: bazgraæ jak kura pazurem, mówi±c o brzydkim, nieczytelnym pi¶mie.
Innym ciekawym francuskim okre¶leniem jest: avoir un chat dans la gorge, (dos³ownie: mieæ kota w gardle), co bêdzie znaczy³o: être enroué, czyli po polsku: mieæ chrypkê.
Polskiemu wyra¿eniu nie ma psa z kulaw± nog±, b±d¼ nie ma ¿ywej duszy odpowiada francuskie: il n'y a pas un chat. Co ciekawe, w jêzyku francuskim napotkamy te¿ ekwiwalent tego drugiego: on ne voit pas âme qui vive (dos³ownie: nie widaæ ¿ywej duszy).
Nastepnym zwrotem francuskim, nie maj±cym jednak¿e odpowiednika polskiego bêdzie: donner sa langue au chat, (dos³ownie: dawaæ swój jêzyk kotu), którego u¿yje osoba, która nie jest w stanie odgadn±æ odpowiedzi na pytanie, znale¿æ rozwi±zania. Francuskie: je donne ma langue au chat, to po polsku: poddajê siê, nie wiem, nie znam odpowiedzi.
W jêzyku polskim znamy okre¶lenie: spa¶æ na cztery ³apy jak kot w znaczeniu: wyj¶æ ca³o z opresji. W jêzyku francuskim jego ekwiwalentem bêdzie: retomber sur ses pattes comme un chat.
Avoir d'autres chats à fouetter - wyra¿enie, które przet³umaczone dos³ownie na jêzyk polski brzmia³oby: mieæ inne koty do bicia, do ch³ostania, to to samo, co polskie: mieæ co innego do roboty, czyli mieæ co¶ pilniejszego lub bardziej interesuj±cego do zrobienia, mieæ co innego na g³owie.
Nastêpnemu zwrotowi: il n'y a pas de quoi fouetter un chat (nie ma o co biæ, ch³ostaæ kota) odpowiada polskie: nie ma siê o co gniewaæ, nie ma o czym mówiæ, sprawa jest bez znaczenia, nie ma o co kruszyæ kopii.
Jouer au chat et à la souris bêdzie ekwiwalentem polskiego: graæ z kim¶ w kotka i myszkê, czyli zwodziæ kogo¶, nie dotrzymywaæ danych obietnic.
Francuskie s³owo chat wystêpuje równie¿ w wielu przys³owiach i porzekad³ach.
I tak na przyk³ad: quand le chat n'est pas là, les souris dansent jest ekwiwalentem polskiego: kiedy kota nie ma, myszy harcuj±, lub: myszy tañcuj±, gdy kota nie czuj±.
Inny zwrot: chat échaudé craint l'eau froide, dos³ownie: kot sparzony (oparzony) obawia siê zimnej wody, odnajdziemy w polskim porzekadle: Kto siê na gor±cym sparzy³, ten na zimne dmucha.
Powiedzenie francuskie: ne réveillez pas le chat qui dort, czyli w t³umaczeniu polskim: nie bud¼cie kota, który ¶pi, bêdzie ekwiwalentem polskiego zwrotu: Nie bud¼ licha, kiedy ¶pi, b±d¼: Nie wywo³uj wilka z lasu.
A bon chat bon rat (dos³ownie: dobremu kotu, dobry szczur) jest okre¶leniem o podobnym znaczeniu, co polskie: trafi³a kosa na kamieñ, czyli trafili¶my na godnego siebie przeciwnika.
A skoro ju¿ o szczurze mowa, to przyjrzyjmy siê teraz innym francuskim wyra¿eniom przywo³uj±cym to zwierzê.
Jednym z nich, dla Polaka byæ mo¿e zaskakuj±cym jest: un rat de bibliothèque, synonim polskiego: mól ksi±¿kowy, czyli osoba, która lubi du¿o czytaæ, du¿o przesiaduje w bibliotekach.
Zwrot: être pauvre comme un rat d'église by³by odpowiednikiem polskiego: byæ biednym jak mysz ko¶cielna (w wersji francuskiej: szczur ko¶cielny)
Un petit rat de l'opéra (dos³ownie: szczurek operowy) to m³oda tancerka baletowa.
Sformu³owanie: c'est un rat , ce qu'il est rat! (w dos³ownym przek³adzie: to jest szczur, co za szczur!) funkcjonuje w znaczeniu: c'est un radin, il est avare, czyli w jêzyku polskim: to jest sk±piec, ale¿ to jest chytrus!, co za sknera!
Z jêzyku francuskim napotkamy te¿ porównanie: s'ennuyer (s'embêter) comme un rat, czyli nudziæ siê jak szczur, czego odpowiednikiem polskim by³oby chyba: nudziæ siê jak mops.
O osobach tchórzliwych lub interesownych, które umykaj± w sytuacji zagro¿enia powiemy, ¿e szczury opuszczaj± statek, który znajduje siê w niebezpieczeñstwie. Identyczne sformu³owanie istnieje w jêzyku francuskim: les rats quittent le navire en danger.
To tyle na dzi¶. Dalszy ci±g w lekcji nastêpnej.
|
