05 I 2011 r.
Witamy Pañstwa na trzecim odcinku lekcji prezentuj±cych francuskie zwroty i
wyra¿enia idiomatyczne, w których pojawiaj± siê nazwy zwierz±t.
Dzisiejsze nasze rozwa¿ania rozpoczniemy od krowy, po francusku: la
vache.
W jêzyku polskim s³owo: krowa jest inwektyw±, za pomoc± której w jêzyku
potocznym w sposób ordynarny zwrócimy siê do kogo¶, kogo nie lubimy, co¶ mu
zarzucamy, lub chcemy obraziæ. Podobnie w jezyku francuskim, tyle, ¿e tutaj
s³owo to nabierze specyficznego zabarwienia: une vache (krowa), une
vieille vache (stara krowa), to osoba z³o¶liwa, sk³onna postêpowaæ w sposób
okrutny, m¶ciæ siê. We francuskim wyraz ten mo¿e wyst±piæ równie¿ jako
przymiotnik np.: il est vache avec moi: on jest dla mnie wredny,
pod³y, b±d¼: c'est vache: to jest z³o¶liwe, pod³e.
Wyra¿enie: donner à quelqu'un des coups de pied en vache (dos³ownie:
zadawaæ kopniaki jak krowa) bêdzie znaczy³o zadawaæ komu¶ podstepne ciosy,
zachowywaæ siê wobec kogo¶ zdradziecko.
Okreslenie une vache à lait (dos³ownie: mleczna krowa), oznacza to
samo, co w jêzyku polskim: dojna krowa, czyli osoba, która stanowi ¿ród³o
korzy¶ci.
Innym ciekawym zwrotem, nie maj±cym odpowiednika polskiego jest: manger
de la vache enragée (w dos³ownym przek³adzie: je¶æ miêso w¶ciek³ej krowy),
co bêdzie znaczy³o klepaæ biedê. Skad siê wzie³o to wyra¿enie? Byæ mo¿e st±d,
¿e kiedy¶ ludzie biedni jedli miêso krów, pogryzionych przez w¶ciek³e
zwierzêta.
W odniesieniu do osoby, która s³abo mówi po francusku, która kaleczy ten
jêzyk, Francuz u¿yje sformu³owania: elle parle français comme une vache
espagnole, czyli: mówi po francusku jak hiszpañska krowa.
Wyra¿enie: être là comme une vache qui regarde passer les trains
(staæ jak krowa, która przygl±da siê przeje¿d¿aj±cym poci±gom) bêdzie znaczyæ
po polsku: gapiæ sie jak cielê na malowane wrota.
Zwrot, u¿ywany w jêzyku potocznym: il pleut comme vache qui pisse (dos³ownie: pada jak krowa, która sika), jest odpowiednikiem naszego: leje
jak z cebra.
Do krowy porównywana jest te¿ osoba bardzo gruba, st±d te¿ okre¶lenie: être
gros comme une vache, czyli byæ grubym jak krowa.
Krowa wystêpuje te¿ w biblijnej przypowie¶ci o naprzemienno¶ci okresów
obfito¶ci i niedostatku. Siedem lat t³ustych i siedem lat chudych to po
francusku: les sept vaches grosses et les sept vaches maigres. A
wiêc powiedzenie: être dans une période de vaches maigres znaczy:
prze¿ywaæ okres niedostatku, biedy.
W jêzyku francuskim napotkamy równie¿ przys³owie: Chacun son métier, les
vaches seront bien gardées (dos³ownie: Niech ka¿dy uprawia swój
zawód, a krowy bed± dobrze dopilnowane), czyli: niech ka¿dy robi swoje, a
wszystko bêdzie dobrze.
Przejd¼my do innego zwierzêcia. L'âne to po polsku osio³. W obu
jezykach un âne to osoba g³upia, ograniczona. Dlatego te¿ inwektywê Quel
âne! przet³umaczymy na nasze Co za osio³!
Wyra¿enie: c'est un âne bâté (dos³ownie: to objuczony osio³) bêdzie
znaczy³o tyle, co polskie: to skoñczony osio³.
S³owem âne okre¶lano te¿ niegdy¶ we Francji najgorszych uczniów,
wk³adaj±c im na g³owê o¶le uszy, czyli: un bonnet d'âne (dos³ownie: o¶la
czapka).
Dla Polaków i Francuzów osio³ jest te¿ uparty, st±d naszemu porównaniu: byæ
upartym jak osio³, odpowiada dos³ownie francuskie: être têtu comme un âne,
b±d¼ te¿ être têtu comme une mule, être une tête de mule, czyli: byæ
upartym jak mu³.
Za tydzieñ powrócimy do naszych wyra¿eñ, zaczynaj±c od... osio³ka! A zatem
prosimy s³uchaæ nas w kolejnych odcinkach.
|
