12 I 2011 r.

Obiecali¶my Pañstwu, ¿e w dzisiejszej lekcji zaczniemy od osio³ka. Oto i on we w³asnej osobie.

Wróæmy na chwilê do domniemanej cechy osio³ka, czyli g³upoty. C'est le pont aux ânes (dos³ownie: to jest most dla os³ów), okre¶la przeszkodê, która mo¿e zatrzymaæ jedynie osoby ma³o inteligentne, co odpowiada naszemu; to jest banalnie proste.

Inne sformu³owanie: faire l'âne pour avoir du son (udawaæ os³a w zamian za otrêby) to mniej wiêcej polskie: udawaæ g³upiego, aby otrzymaæ przydatn± informacjê, osi±gn±æ korzy¶æ.

Wyra¿enie: être comme l'âne de Buridan to nasze: osio³kowi w ¿³obie dano..., w znaczeniu nie wiedzieæ co wybraæ. Zwrot ten nawi±zuje do nazwiska ¶redniowiecznego filozofa Jean Buridan, który twierdzi³, ¿e cz³owiek postawiony przed wyborem wybierze zawsze to, co jest najlepsze, choæ niekiedy potrzebuje du¿o czasu, aby przewidzieæ wszelkie konsekwencje swoich decyzji. Prze¶miewcy tej teorii przedstawiali osio³ka, który g³odny i spragniony, stoj±c przed kub³em wody i kub³em owsa, nie jest w stanie dokonaæ wyboru, tak d³ugo siê waha, ¿e w koñcu umiera z g³odu i pragnienia.

Zwrot le coup de pied de l'âne (dos³ownie: kopniak os³a) pochodzi z jednej z bajek de la Fontaine'a, w której osio³ek zadaje cios lwu dopiero wtedy, kiedy ten jest umierajacy. Oznacza wiêc cios zadany s³abszemu.

Inny ciekawy zwrot francuski to: sauter (passer) du coq à l'âne (skakaæ, przechodziæ od koguta do osio³ka), który znaczy skakaæ z tematu na temat.

A skoro ju¿ mowa o kogucie, to przytoczymy przy okazji wyra¿enie: être comme un coq en pâte (byæ jak kogut w cie¶cie), którego polskim ekwiwalentem bêdzie: ¿yæ jak p±czek w ma¶le.

Kolej na strusia - po francusku: l'autruche. W powszechnym mniemaniu w trudnych sytuacjach stru¶ chowa g³owê w piasek. W jêzyku polskim mówimy wiêc o strusiej polityce. Identycznie jest we francuskim:, faire (pratiquer) la politique de l'autruche (dos³ownie: uprawiaæ strusi± politykê), rozumiemy dok³adnie tak samo, jak w jêzyku polskim. I jeszcze jedno podobieñstwo: avoir un  estomac d'autruche to po polsku: mieæ strusi ¿o³±dek, który  strawi wszystko.

Od strusia ju¿ tylko jeden skok do jego dalekiej kuzynki, równie¿ znosz±cej jaja. Proszê Pañstwa, oto La poule, czyli poczciwa kura
Wyra¿enie chodziæ spaæ z kurami brzmi podobnie w jêzyku francuskim, z tym ¿e we Francji mo¿na nie tylko: se coucher, ale równie¿: se lever comme (avec) les poules, czyli k³a¶æ siê, wstawaæ z kurami lub tak jak kury.
Une poule mouillée (dos³ownie : zmok³a kura) to okre¶lenie osoby tchórzliwej, bez charakteru. Ciut inaczej ni¿ u nas!
La chair de poule (dos³ownie: kurza skóra), to nic innego ni¿ gêsia skórka. Avoir la chair de poule - to mieæ gêsi± skórkê, a : donner à quelqu'un la chair de poule, to: wywo³ywaæ gêsi± skórkê, co najczê¶ciej zrozumiemy jako napawaæ kogo¶ lêkiem.

La poule aux oeufs d'or to w jêzyku polskim: kura znosz±ca z³ote jajka. Sformu³owanie to napotkamy  w wyra¿eniu: tuer la poule aux oeufs d'or, (synonim: tuer la poule pour avoir l'oeuf), które to samo znaczy po polsku: zabiæ kurê znosz±c± z³ote jajka.
Kiedy nie wierzymy, ¿e co¶ bêdzie mia³o miejsce, mo¿emy pos³u¿yæ siê zwrotem: quand les poules auront des dents (dos³ownie: kiedy kury bêd± mia³y zêby), czyli jak mi kaktus wyro¶nie... A wiêc z zoologii przechodzimy do botaniki...
Une mère poule (w t³umaczeniu polskim: matka kura) to okre¶lenie matki, która bezustannie niañczy swoje dzieci.

Dziêkuj±c Pañstwu za uwagê, zapraszamy do naszego zoologu ponownie za kilka tygodni. Jednak przez kilka najbli¿szych lekcji damy Pañstwu nieco odpocz±æ i zaproponujemy zmianê tematu. Ale to dopiero za tydzieñ...