9 II 2011 r.

Nagranie do tej lekcji dostêpne jest na stronie Radia Lublin (pod lekcj± 14). Nie mo¿na, niestety, go pobraæ.

Zgodnie z zapowiedziami, dzisiaj wracamy do francuskich wyra¿eñ i zwrotów, w których pojawiaj± siê zwierzêta.

Zaczniemy od s³onia - po francusku: éléphant.
Dla Francuzów s³oñ jest pamiêtliwy, st±d wyra¿enie: avoir une mémoire d'éléphant (dos³ownie: czyli mieæ doskona³± pamiêæ, szczególnie do z³a, które kto¶ nam wyrz±dzi³.
Dla nas s³oñ jest niezdarny, mówimy: poruszaæ siê jak s³oñ w sk³adzie porcelany. We francuskim odnajdziemy to samo wyra¿enie czyli: faire quelque chose comme un éléphant dans un magasin de porcelaine, w sensie dos³ownym i przeno¶nym w odniesieniu do osoby, która powie co¶ niezrêcznego, b±d¼ usi³uje niezdarnie rozwi±zaæ delikatny problem.
Spodnie, które po polsku nazywamy dzwonami, to w jêzyku francuskim: pantalon à pattes d'éléphant, czyli: spodnie o nogach s³onia, kiedy dolna czê¶æ nogawki jest bardzo szeroka.

Francuskim odpowiednikiem wyra¿enia: widzieæ bia³e myszki (o wizjach osoby nadu¿ywaj±cej alkoholu) bêdzie: voir des éléphants roses,: widzieæ ró¿owe s³onie. Te¿ ³adnie, choæ kaliber inny.
Na koniec zwrot: faire d'une mouche un éléphant, po polsku: robiæ z muchy s³onia, który po polsku znaczy: robiæ z ig³y wid³y, przesadzaæ, przywi±zywaæ zbyt du¿± wagê do rzeczy bez znaczenia.

Na tym koñczymy temat s³onia, ale skoro doszli¶my do muchy, przejd¼my do tych owadów.

Une fine mouche (dos³ownie: przebieg³a mucha) to osoba cwana i sprytna, spryciarz, chytra sztuka.
Kiedy panuje zupe³na cisza, po francusku mówimy: On aurait entendu une mouche voler (us³yszeliby¶my lec±c± muchê), co odpowiada z grubsza polskiemu: cicho jak makiem zasia³.
W odniesieniu do cz³owieka dobrym sercu mo¿emy powiedzieæ: On nawet muchy by nie skrzywdzi³, brzmi po francusku: Il ne ferait pas de mal à une mouche.
Mówi±æ o kim¶, kto nagle i bez wyra¼nego powodu obra¿a siê, mo¿emy u¿yæ wyra¿enia: Quelle mouche l'a piqué?, czyli: Qu'est-ce qui lui prend?, a po polsku: Co go ugryz³o?, co mu jest?

Innym zwrotem o  podobnym znaczeniu jest: prendre la mouche, s'emporter, se fâcher, czyli w jêzyku polskim: naburmuszyæ siê, unie¶æ siê, obraziæ.
Zwrot: faire mouche to, mówi±c o tarczy strzelniczej, trafiæ w sam ¶rodek, prosto do celu. Sk±d to wyra¿enie? Otó¿ w jêzyku francuskim centralny punkt na tarczy, do którego siê celuje, to w³a¶nie: la mouche. W sensie przeno¶nym wyra¿enie to mo¿e byæ u¿yte w sensie: trafiæ w sedno, w dziesi±tkê.
Innym okre¶leniem, którego odpowiednik odnajdziemy w jêzyku polskim bêdzie: mourir (tomber) comme des mouches, czyli padaæ (umieraæ) jak muchy.

Wracamy do wiêkszych zwierz±t. Na pocz±tek wilk: le loup.
Dla Polaka i Francuza wilk jest okrutny, bezlitosny. £aciñsk± sentencjê: homo homini lupus est odnajdziemy w obydwu jêzykach. We francuskim: l'homme est un loup pour l'homme, i w polskim: cz³owiek cz³owiekowi wilkiem.
Tymczasem uwa¿a siê, ¿e ludzie o podobnym, z³ym charakterze nie szkodz± sobie wzajemnie. Dlatego Francuzi mówi±: les loups ne se mangent pas entre eux (wilki nie po¿eraj± siê wzajemnie), a my odwo³ujemy siê do kruka, mówi±c: kruk krukowi oka nie wykole.

Powiedzenie il faut hurler avec les loups (z wilkami nale¿y wyæ) po polsku równie¿ odsy³a nas do ptaków: gdy siê wejdzie miêdzy wrony, trzeba krakaæ jak ony.

Wyra¿enie: se jeter (se précipiter) dans la gueule du loup (dos³ownie: rzuciæ sie w paszczê wilka) jest odpowiednikiem naszego: wej¶æ w paszczê lwa, nara¿aæ siê na niebezpieczeñstwo.
Zwrot avoir une faim de loup  przet³umaczymy dos³ownie: byæ g³odnym jak wilk.
Okre¶lenie un jeune loup to w polskim: m³ody wilk, kto¶ m³ody, ambitny, nierzadko bezwzglêdny.
Un loup de mer odpowiada naszemu wilkowi morskiemu w odniesieniu do starego marynarza.
Wyra¿enie aller (marcher, avancer) à pas de loup (dos³ownie: i¶æ krokiem wilka) nale¿y rozumieæ jako: i¶æ, posuwaæ siê bezszelestnie, ostro¿nie, skradaæ siê jak wilk, który chce zaskoczyæ ofiarê.
Quand on parle du loup, on en voit la queue (dos³ownie: Kiedy mówi siê o wilku, widaæ jego ogon) znaczy po polsku: o wilku mowa (a wilk tu¿) w sytuacji, gdy pojawia siê osoba, której rozmowa dotyczy.

No i na zakoñczenie zwrot: Etre connu comme un  loup blanc (dos³ownie: byæ znanym jak bia³y wilk) bêdzie  znaczyæ: byæ wszystkim dobrze znanym. Z dlaczego jak bia³y wilk?  bo ten jest rzadki i dlatego bardzo rzuca siê w oczy.

Na dalszy ci±g zapraszamy Pañstwa za tydzieñ.