3 XI 2010 r.
W naszym pierwszym powakacyjnym spotkaniu proponujemy Pañstwu trochê wpomnieñ z minionego lata.
- Elle:
Où est-ce que tu as passé les vacances l'été dernier?
- Lui:
Il faut reconnaître que j'ai
eu du nez:
je suis allé dans le Nord-Pas-de-Calais. Comme ça, j'ai évité la
canicule, les coups de soleils et je ne me suis pas transformé en
frite.
- Elle:
Tiens, tiens, tu es allé chez
les Ch'tis?
Et tu ne t'es pas transformé en frite? Ça
m'étonne. Il paraît qu'ils n'arrêtent pas de manger des frites.
- Lui:
C'est vrai. Ils en mangent beaucoup. Dans la région, il y a partout
des baraques à frites. Mais attention! C'est une très bonne
frite: artisanale, coupée au couteau, dorée, grasse et goûteuse,
qui n'a rien à voir avec sa cousine calibrée, sèche ou
caoutchouteuse des fast-food.
- Ona:
Gdzie spêdzi³e¶ ostatnie wakacje?
- On:
Trzeba przyznaæ, ¿e mia³em
nosa:
pojecha³em do regionu Nord-Pas-de-Calais. W ten sposób unikn±³em
upa³ów, oparzeñ s³onecznych i nie zmieni³em siê we frytkê.
- Ona:
Co¶ takiego? By³e¶ u
Ch'tis i nie zmieni³e¶ siê we frytkê? A to dziwne. Podobno oni wci±¿
jedz± frytki.
- On:
To prawda. Jedz± ich du¿o. W regionie wszêdzie s± budki z
frytkami. Ale uwaga! To bardzo dobre frytki: nie przemys³owe,
krojone no¿em, z³ote, t³uste i smakowite, nie maj±ce nic
wspólnego z ich kalibrowanymi, suchymi lub gumowatymi kuzynkami z
fast-foodów.
W
pierwszej czê¶ci dialogu prosimy zwróciæ uwagê na wyra¿enie:
avoir
du nez - mieæ nosa. Mo¿na
je zast±piæ wyra¿eniem avoir
du flair, albo
bardzo potocznie - avoir
du pif. Une
personne qui a du nez/du flair/du pif est perspicace,
sait deviner des choses.Osoba,
która ma nosa/wêch/czuja jest przenikliwa,
potrafi odgadywaæ ró¿ne rzeczy.
W
drugim wyra¿eniu - chez
les Ch'tis - dziwnie
wygl±daj±ce s³owo Ch'tis oznacza
mieszkañców pó³nocnej Francji, maj±cych swój dialekt, który
wywodzi siê z pikardyjskiego, a charakteryzuje np. wymiawianiem -s
jak -sz. Podobno zaczêto ich tak nazywaæ w czasie I wojny
¶wiatowej, gdy w okopach da³o siê s³yszeæ zdania: « Ch'est
mi » = C'est moi. « Ch'est ti? » = c'est toi?
W
Polsce mieli¶my nie tak dawno okazjê us³yszeæ ten dialekt w w
kinach w komedii Dany Boona - komika, aktora i re¿ysera
pochodz±cego z tego regionu. Film nazywa³ siê « Daleko na
pó³noc », a oryginalny tytu³ brzmi « Bienvenue chez
les Ch'tis » - Witajcie
u Ch'tis ».
- Elle:
Et il semble aussi que dans le Nord, les Polonais ne
se sentent pas trop dépaysés vu que les repas sont accompagnés d'une bonne bière.
- Lui:
Tout à fait. Le « jus
de houblon »
y est très populaire. On peut même dire que c'est la boisson-reine
des Ch'tis. Et c'est une bière fabriquée dans des brasseries
artisanales plutôt qu'une grande production industrielle.
- Ona:
Zdaje siê równie¿, ¿e na pó³nocy Polacy nie czuj± siê zbyt
obco,
bo posi³kom towarzyszy dobre piwo.
- On:
W³a¶nie. « Sok
chmielowy »jest
tam bardzo popularny. Mo¿na nawet powiedzieæ, ¿e to królewski
(czyli dominuj±cy) napój Ch'tis. I jest to piwo wytwarzane raczej
w ma³ych, tradycyjnych browarach, a nie du¿a przemys³owa
produkcja.
W
tej czê¶ci prosimy zwróciæ uwagê na wyra¿enie - se
sentir dépaysé(e) = être / se trouver déconcerté par un milieu différent = czuæ
siê obco, byæ wyobcowanym.
Jus
de houblon,
sok chmielowy, to oczywi¶cie humorystyczna nazwa piwa. Na podobnej
zasadzie jus
de la vigne oznacza wino. Uwaga! Czasami w jêzyku potocznym boire
un jus mo¿e oznaczaæ
boire
un café; a un jus de chaussettes, czyli
sok skarpetowy, to un
mauvais café, niedobra kawa.
- Lui:
Et les habitants de notre région constateront encore une
ressemblance: beaucoup de champs de betterave
à sucre.
Rien d' étonnant alors qu' un des desserts préférés, à côté
des gaufres, ce soit la tarte au sucre.
- Elle:
De toute façon, Le Nord-Pas-de-Calais est une région chère aux
Polonais à cause de tous nos compatriotes partis, autrefois, travailler dans ses mines de charbon. Je sais
qu'il y a encore beaucoup d'habitants qui portent des noms aux
consonnances qui nous sont familières.
- On:
A mieszkañcy naszego regionu stwierdz± jeszcze jedno podobieñstwo:
du¿o pól z burakami
cukrowymi.
Nic wiêc dziwnego, ¿e jednym z ulubionych deserów jest, obok
gofrów, tarta cukrowa.
- Ona:
W ka¿dym razie, Nord-Pas-de-Calais jest regionem bliskim Polakom z
powodu wszystkich naszych rodaków,
którzy wyjechali niegdy¶ do pracy w kopalniach wêgla.Wiem, ¿e
jest jeszcze wielu mieszkañców, nosz±cych nazwiska których brzmienie jest dla nas znajome.
W
ostatniej czê¶ci dzisiejszego dialogu prosimy zwróciæ uwagê na
przymiotnik familier/
familière oznaczaj±cy
w odniesieniu do rzeczy co¶ znanego, znajomego, z czym czêsto siê
stykamy. Un
paysage familier, une odeur familière - znajomy
krajobraz, znany zapach.
Natomiast w znaczeniu rodzinny u¿yjemy przymiotnika familial(e):
vie
familiale, fête familiale, allocations familiales - ¿ycie
rodzinne, ¶wiêto rodzinne, zasi³ki rodzinne.
I
na tym koñczymy dzisiejsz± lekcjê, a w nastêpnej wybierzemy siê
do stolicy regionu - Lille oraz porozmawiamy o górniczych
osiedlach i cechach charakterystycznych architektury tego regionu.
|
