9 III 2011 r.

Nagranie do tej lekcji dostêpne jest na stronie Radia Lublin (pod lekcj± 18). Nie mo¿na, niestety, go pobraæ.

W dzisiejszej lekcji zajmiemy siê  zaskakuj±cymi dla polskich uczniów po³±czeniami wybranych francuskich czasowników z pewnymi rzeczownikami. Chodzi o to, ¿e w jêzyku polskim obok tych rzeczowników stawiamy zupe³nie inne czasowniki ni¿ ma to miejsce we francuskim. A wiêc zaczynamy.

Na pocz±tek bardzo prosty przyk³ad zwi±zany z t³umaczeniem komu¶ drogi:

- Pójdzie Pan t± ulic±. Po francusku powiemy: - Vous allez prendre cette rue, czyli dos³ownie We¼mie Pan tê ulicê. Podobnie powiemy, mówi±c o ¶rodku lokomocji, a wiêc np. Tu dois prendre le train, czyli po naszemu Powiniene¶ pojechaæ poci±giem. Ale ju¿ z taksówk± wychodzi na to samo w obu jêzykach: Prends un taxi to po polsku We¿ taksówkê.

            W jêzyku technicznym, administracyjnym czy dziennikarskim z rzeczownikami oznaczaj±cymi ulicê lub drogê mo¿na te¿ u¿yæ czasownika emprunter, który zazwyczaj oznacza po¿yczaæ co¶ od kogo¶: Il a emprunté de l'argent à son ami. (Po¿yczy³ pieni±dze od przyjaciela.) Ale mo¿emy tak¿e powiedzieæ: Il a emprunté la moitié gauche de la chaussée. (Po¿yczy³, czyli wjecha³ na lew± stronê szosy) lub Il a emprunté la rue Victor Hugo (Skrêci³ w ulicê V. Hugo).

            Równie¿ drugi francuski czasownik oznaczajacy po¿yczaæ, tyle ¿e nie od kogo¶, lecz komu¶ - prêter, ma dziwne dla nas po³±czenie np. ze s³owem attention: prêter attention à qqch/qqn.

Po polsku uwagê siê na kogo¶ lub na co¶ zwraca, a po francusku - po¿ycza:

Il mange sans  prêter grande attention à ce qu'il avale. (Je, nie zwracaj±c wiêkszej uwagi na to, co po³yka).

A przy okazji przypominamy, ¿e we francuskim - podobnie jak w angielskim - czasowników tych u¿ywamy w zale¿no¶ci od tego, czy po¿yczamy co¶ od kogo¶, czy te¿ po¿yczamy co¶ komu¶. W pierwszym znaczeniu bêdzie to czasownik emprunter, a w drugim prêter. I druga ró¿nica: po francusku w obu znaczeniach bêdzie to ten sam przypadek, czyli u¿yjemy takiej samej konstrukcji: emprunter qqch à qqn oraz prêter qqch à qqn.

            Przyjrzyjmy siê teraz francuskiemu czasownikowi remporter, oznaczaj±cemu zabraæ co¶, co siê znalaz³o w jakim¶ miejscu lub przynios³o, opuszczaj±c je.

 Le gardien a remporté le plateau avec le repas auquel le prisonnier n'avait pas touché. (Stra¿nik zabra³  tacê z posi³kiem, którego wiêzieñ nie tkn±³).

            Je¶li po czasowniku remporter u¿yjemy rzeczowników takich jak une médaille, un succès, une victoire otrzymamy polskie znaczenie odnie¶æ,  zdobyæ - remporter une  médaille - zdobyæ medal; remporter une victoire - odnie¶æ zwyciêstwo; remporter un succès - odnie¶æ sukces

             Z kolei odpowiednikiem polskiego odnie¶æ, czyli zanie¶æ w miejsce, z którego siê co¶ wziê³o lub po¿yczy³o jest raczej francuski czasownik rapporter: Je dois rapporter au voisin la perceuse qu' il m'a gentiment prêtée. (Muszê odnie¶æ s±siadowi wiertarkê, któr±  mi uprzejmie po¿yczy³).

            Koñcz±c dzisiejsze spotkanie, wróæmy na moment do Francji, gdzie zakoñczy³y siê w³a¶nie halowe mistrzostwa Europe. Les athlètes polonais ont remporté un succès. Combien de médailles Ils ont remporté 5 médailles !