16 III 2011 r.
Nagranie do tej lekcji dostêpne jest na stronie Radia Lublin (pod lekcj± 19). Nie mo¿na, niestety, go pobraæ.
W ubieg³ym tygodniu mówili¶my o
zwyciêstwach i sukcesach naszych sportowców, wiêc teraz pomówmy o pora¿kach i
stratach; C'est la vie. Tu te¿ jêzyk francuski mo¿e nas zaskoczyæ, gdy¿
o ile Polacy ponosz± pora¿kê, klêskê czy stratê, o tyle Francuzi j±... wycieraj±.
I tak powiemy w sensie dos³ownym: J'ai essuyé les verres
et les assiettes. (Wytar³am szklanki i talerze), a w przeno¶nym: J'ai essuyé
un échec/ une défaite (Ponios³am pora¿kê/klêskê)czy: Ils
ont essuyé des pertes. (Oni ponie¶li straty).
Tak¿e s³owo ryzyko ma po
francusku oryginalne dla nas po³±czenie z czasownikiem biegaæ, goniæ, uganiaæ
siê. Nara¿aæ siê na ryzyko, niebezpieczeñstwo to: courir un risque, dos³.
biec za ryzykiem.
Z czasownikiem pousser - pchaæ stykamy siê we Francji, kiedy stoj±c przed sklepowymi
drzwiami , zastanawiamy siê: pchaæ - pousser czy ci±gn±æ - tirer. Mog±
wiêc nas nieco dziwiæ wyra¿enia pousser un cri - wydaæ okrzyk,
pousser un soupir de soulagement - wydaæ westchnienie ulgi. Ale ju¿
wyra¿enie Pousser
jusqu'au bout une action znaczy
zakoñczyæ dzia³anie i wydaje siê bliskie znaczeniu dos³ownemu : pchaæ
do koñca. Podobnie jak Faut pas pousser, czyli Nie nale¿y
przesadzaæ, pchaæ za daleko...
Czasownik décrocher nale¿y do rodziny s³owa croc - hak i oznacza zdj±æ co¶, co by³o
zawieszone: décrocher un tableau
ou un vêtement rozumiemy dos³ownie jako zdj±æ obraz ze ¶ciany lub
ubranie z wieszaka. £atwo skojarzymy
sobie z konkretn± czynno¶ci± zwrot décrocher le combiné - podnie¶æ
(czyli zdj±æ z wide³ek) s³uchawkê telefonu i st±d décrocher le
téléphone - odebraæ telefon. Ale ju¿ gorzej skojarzyæ nam takie
wyra¿enia jak: décrocher un diplôme - dostaæ dyplom;
décrocher un emploi - dostaæ pracê; décrocher un rôle dans un
film - dostaæ rolê w filmie.
Czasownik décrocher sugeruje,
¿e dostaæ to wszystko by³o rzecz± trudn±
i kosztowa³o sporo wysi³ku.
Podobnie rzecz wygl±da z
czasownikiem dénicher (wyj±æ
z gniazda jajka lub pisklêta), który mo¿na po³±czyæ z rzeczownikami takimi
jak un livre, une information, un bon restaurant w znaczeniu znale¼æ,
odkryæ co¶ dobrze ukrytego lub trudnego do znalezienia. Zatem zdanie Où as-tu déniché ça? mozemy prze³o¿yæ na polski jako Sk±d to
wzi±³e¶, wytrzasn±³e¶?
Pewnie dla równowagi
podczas jednego z kolejnych spotkañ porozmawiamy z Pañstwem o wyra¿eniach,
których istnienia nigdy by¶my siê nie domy¶lili w jêzyku francuskim, uwa¿aj±c,
¿e w dos³ownym przek³adzie by³yby to czyste polonizmy. A jednak i tu mamy wiele
niespodzianek! Takich choæby jak Francuskiego mo¿na siê nauczyæ z palcem w
nosie, czyli ³atwo. A po francusku: On peut apprendre le français
le doigt dans le nez!
|
