2 III 2011 r.

Nagranie do tej lekcji dostêpne jest na stronie Radia Lublin (pod lekcj± 17). Nie mo¿na, niestety, go pobraæ.

Po do¶wiadczeniach z ptactwem domowym zapraszamy Pañstwa na spotkanie z innymi zwierzêtami, tym razem dzikimi.

Na pocz±tek bêdzie królik, czyli : le lapin. Czy kto¶ z Pañstwa spotka³ siê z wyra¿eniem: poser un lapin à quelqu'un (dos³ownie po³o¿yæ komu¶ królika)? Je¶li nie, chyba nie sposób odgadn±æ jego znaczenie. A wyra¿enie to znaczy ni mniej ni wiêcej tylko: nie przyj¶æ na umówione spotkanie, wystawiæ kogo¶ do wiatru. A je¶li kiedy¶ spotkamy przypadkiem tê osobê, lepiej uciekaæ, zmykaæ jak królik, gdzie pieprz ro¶nie, czyli détaler comme un lapin.

Dzikim kuzynem królika jest: le lièvre - zaj±c. Wyra¿enie: courir deux (plusieurs) lièvres à la fois - dos³ownie: biec za dwoma (wieloma) zaj±cami jednocze¶nie, jest odpowiednikiem naszego: ³apaæ dwie (wiele) sroki za ogon. Z kolei francuskie: c'est là que gît le lièvre (to tu spoczywa zaj±c) znaczy to samo, co polskie wyra¿enie: tu jest pies pogrzebany.

Wyra¿enie: lever (soulever) un lièvre (dos³ownie: podnie¶æ zaj±ca) jest u¿ywane w sensie: poruszyæ dra¿liwy temat, natomiast: avoir une mémoire de lièvre (mieæ zajêcz± pamiêæ) znaczy nic innego tylko: mieæ krótk± pamiêæ.

Kolej na inne ma³e zwierzê - kunê. Po francusku kuna to: la fouine. Francuzi s±dz±, ¿e kuna jest ciekawska, wszêdzie w¶cibia swój nos, dlatego o kim¶ niedyskretnym powiedz±: c'est une vraie fouine. Dodajmy, ¿e od tego zwierz±tka pochodzi czasownik: fouiner, który bêdzie mia³ znaczenie: myszkowaæ, przeszukiwaæ jakie¶ miejsce, ale te¿ wtr±caæ siê w nie swoje sprawy, czyli fouiner dans les affaires de quelqu'un.

Proszê Pañstwa, oto mi¶!  Po francusku l'ours. S³owem tym Francuzi okre¶laj± cz³owieka, który stroni od towarzystwa innych, trochê nieokrzesanego. A wiêc zwrot: c'est un ours przet³umaczymy jako: to mruk, gbur. W podobnym znaczeniu u¿ywane jest tak¿e wyra¿enie: c'est un ours mal léché (dos³ownie: jest to ¼le wylizany nied¼wied¼). Podobno wziê³o siê ono st±d, ¿e nied¼wiedzica wylizuje swoje m³ode zaraz po ich urodzeniu. Najwyra¼niej matczyne zabiegi ju¿ u zarania nadaj± misiowi nie tylko poloru, ale i  og³ady. Chyba du¿o w tym prawdy!

Inne wyra¿enie: vendre la peau de l'ours avant de l'avoir tué (sprzedawaæ skórê nied¼wiedzia, zanim siê go zabije) odpowiada wprost naszemu: dzieliæ skórê na nied¿wiedziu.

Na koniec kilka s³ów o wê¿ach. Zaczniemy od francuskiego la vipère, czyli: ¿miji, wê¿a jadowitego, niebezpiecznego.
Okre¶lenie: c'est une vipère mo¿e zatem odnosiæ siê do  osoby z³o¶liwej, niebezpiecznej, mog±cej wyrz±dziæ krzywdê. W naszym jêzyku mo¿emy siê tu chyba odwo³aæ zarówno do ¿miji, jak i do ma³py. Wyra¿enie: c'est (il a) une langue de vipère (w jêzyku polskim: to jêzyk ¿miji) okre¶li zatem osobê z³o¶liw±, skor± do obmawiania, prawienia z³o¶liwo¶ci.

Sformu³owanie: c'est un noeud de vipères (dos³ownie: to k³êbowisko ¿mij) okre¶la w sensie przeno¶nym skupisko osób, które wzajemnie dla siebie nie¿yczliwych, nienawidz±cych siê. Nie daj Bo¿e znale¼æ siê w takim towarzystwie!

Na koniec zaskroniec: la couleuvre (rym jest tu ca³kowicie przypadkowy). W±¿ ca³kowicie bezbronny, ale podobno leniwy. Przymajmniej dla Francuzów, którzy mówi± o kim¶, ¿e jest leniwy jak zaskroniec: être paresseux comme une couleuvre. A jak zabrzmi to w jêzyku polskim?

T± zagadk± ¿egnamy siê z Pañstwem. Do us³yszenia w przysz³ym tygodniu.

Zwrot: avaler une couleuvre  (dos³ownie: po³kn±æ zaskroñca) zrozumiemy jako: prze³kn±æ afront, prze³kn±æ gorzk± pigu³kê

Teraz przejdziemy do paj±ka - w jêzyku francuskim l'araignée.

Wytwór paj±ka, czyli pajêczyna nosi w jêzyku francuskim nazwê: la toile d'araignée (dos³ownie: p³ótno paj±ka).
W jêzyku potocznyn funkcjonuje okre¶lenie: avoir une araignée au plafond  (dos³ownie: mieæ paj±ka na suficie), które bêdzie odpowiednikiem polskiego: mieæ nierówno pod sufitem, byæ stukniêtym.
Inne francuskie powiedzenie: araignée du matin chagrin, araignée du soir espoir wyra¿a   przekonanie Francuzów, i¿ widok paj±ka z rana wró¿y smutek, troski, wieczorem natomiast nadziejê.
Czy nie odnajdziemy podobnego przekonania w¶ród polskich zabobonów?

To tyle na dzi¶. do tematu wrócimy niebawem.