Anges et démons (1)

Anio³y i demony

Czy pamiêtacie Pañstwo pana Twardowskiego, który podpisa³ pakt z diab³em, sprzeda³ mu sw± duszê? Il a signé un pacte avec le diable. Il a vendu  son âme au diable. Jego ¶ladem zaprowadzimy dzi¶ Pañstwa do pozaziemskiej krainy i zobaczymy, jakie nasze wyobra¿enia o wystêpuj±cych tam postaciach znajduj± odbicie w jêzyku. Wyra¿enia obrazowe zwi±zane z niebem i piek³em, anio³em i diab³em wystêpuj± chyba we wszystkich jêzykach narodów o tradycji chrze¶cijañskiej. Przyjrzymy siê zatem wybranym wyra¿eniom w jêzyku francuskim i ich odpowiednikom w polskim.

Jest do¶æ oczywiste i logiczne, ¿e postaæ diab³a pojawi siê w wyra¿eniach odnosz±cych siê do negatywnej strony naszej rzeczywisto¶ci.

A wiêc je¶li powiemy o kim¶: il a le diable au corps - to diabe³ wcielony, nie jest to z pewno¶ci± komplement. A zdarza siê, ¿e okre¶lamy tak tzw. bardzo ¿ywe, niezno¶ne dzieci.

Diabe³ to w³a¶nie wcielenie owej nadmiernej energii, co oddaje równie¿ inne wyra¿enie - se démener comme un beau diable  (dos³ownie: miotaæ siê jak diabe³), czyli rzucaæ siê na wszystkie strony, wy³aziæ ze skóry, usilnie o co¶ zabiegaæ.

Na przyk³ad: L'avocat s'est démené comme un beau diable, mais son client a été condamné. Adwokat wy³azi³ ze skóry, ale jego klient zosta³ skazany.

Istnieje te¿ wyra¿enie S'agiter comme un diable dans un bénitier, które w polskim znaczy tyle co miotaæ siê jak diabe³ w ¶wiêconej wodzie.

A skoro wspomnieli¶my ju¿ o adwokacie, to pamiêtajmy, ¿e niedobrze byæ adwokatem diab³a. Wyra¿enie faire (être, jouer) l'avocat du diable oznacza broniæ z³ej sprawy, skazanej na przegran±.

Diabe³ to równie¿ symbol ró¿nych przeszkód ¿yciowych, marnego losu cz³owieczego.

Na przyk³ad un pauvre diable to biedaczysko, nieszczê¶nik, nieborak.

Idiom tirer le diable par la queue (dos³ownie: ci±gn±æ diab³a za ogon) nale¿y rozumieæ jako ¿yæ w biedzie, goniæ ostatkami, nie móc zwi±zaæ koñca z koñcem.

A je¶li kto¶ np. mieszka bardzo daleko, co przysparza mu k³opotów, mo¿emy powiedzieæ:  Il habite  au diable vauvert. Mieszka tam, gdzie diabe³ mówi dobranoc. Okre¶lenia tego u¿ywamy w po³±czeniu z czasownikami ruchu lub lokalizacji, na przyk³ad: aller  - jechaæ, envoyer - wysy³aæ, loger - mieszkaæ.

S³owo vauvert jest raczej trudne do przet³umaczenia na jêzyk polski, prawdopodobnie pochodzi ono od nazwy podparyskiej  miejscowo¶ci Vauvert,  ale etymologia ca³ego wyra¿enia nie jest do koñca jasna.

Chyba czas ju¿ powiedzieæ: Je l'ai envoyé au diable (à tous les diables) - Pos³a³em go do diab³a (do wszystkich diab³ów).

Za tydzieñ obiecujemy Pañstwu wêdrówkê po… niebie.