Alliance Française
Lubelskie Stowarzyszenie Alliance Française
ul. Cicha 10
20-078 Lublin
POLOGNE
tel/fax:
(81) 532-47-31
www.aflublin.pl
Lekcja 14 i 15 - Jean-Marie Le Clézio, Prix Nobel de littérature
Francuski w Radiu Lublin
Lektorzy O¶rodka Alliance Française w Lublinie s± autorami lekcji francuskiego emitowanych przez Radio Lublin w ka¿d± ¶rodê o godz 19.06. Nagrania mo¿na pobieraæ ze strony Radia Lublin.
LEKCJA 14
LEKCJA 15
W roku 2008 literackiego Nobla zdoby³ francuski pisarz Jean-Marie Gustave Le Clézio.Chcieliby¶my przybli¿yæ sylwetkê tego pisarza, przeprowadzaj±c z nim fikcyjny wywiad. Bêdzie to zarazem okazja do podsumowania wiadomo¶ci o sposobach stawiania pytañ w jêzyku francuskim.
Journaliste: Jean-Marie Gustave Le Clézio, comment avez-vous appris la grande nouvelle ? Panie Le Clezio, jak dotar³a do Pana ta wielka nowina?
JMG Le Clézio : Mais, par un coup de fil de l'Académie suédoise. Telefonicznie, zadzwonili do mnie z Akademii Szwedzkiej.
Journaliste : Que faisiez-vous alors ? Co Pan wtedy robi³ ?
JMG Le Clézio : J'étais en train de lire un livre d'un écrivain suédois ! Akurat czyta³em ksi±¿kê szwedzkiego pisarza !
Journaliste : C'est vrai ? Naprawdê?
JMG Le Clézio : Oui, oui, ce n'est pas une blague. Tak, tak, to nie ¿art.
Journaliste : On ne vous voit pas beaucoup en France. Où est-ce que vous habitez ? Nieczêsto widzimy Pana we Francji. Gdzie Pan mieszka?
JMG Le Clézio : A Albuqueurque au Nouveau Mexique aux Etats -Unis. Mais je voyage beaucoup dans le monde entier. (W Albuqueurque w Nowym Meksyku, w Stanach Zjednoczonych. Ale du¿o je¿d¿ê po ca³ym ¶wiecie.) Je viens d'aller en Corée et dans quelques jours, je pars au Canada. (Dopiero co by³em w Korei, a za kilka dni jadê do Kanady.)
Journaliste : Pourquoi avez-vous choisi Albuqueurque ? Dlaczego wybra³ Pan Albuquerque?
JMG Le Clézio : Vous savez, je n'aime pas du tout la fièvre du monde moderne. (Wie Pan, nie cierpiê gor±czki wspó³czesnego ¶wiata.) Là-bas, je ne suis pas loin du Rio Grande, il y a un grand terrain vague devant chez moi. C'est favorable à l'écriture. (Tam mam blisko do Rio Grande. Przed moim domem jest rozleg³y niezamieszkany teren, co sprzyja pisaniu.)
Journaliste La France de 2008, vous la trouvez comment ? Jak siê Panu podoba Francja 2008 roku?
JMG Le Clézio : Ce qui m'étonne, c'est le pessimisme ambiant. (Zdumiewa mnie wszechobecny pesymizm.) En Corée, le niveau de vie est beaucoup moins élevé et pourtant, les gens sont nettement plus optimistes. (W Korei poziom ¿ycia jest znacznie ni¿szy, ale ludzie s± du¿o wiêkszymi optymistami.)
Journaliste : Vous n'avez donc pas envie de vous installer en France ? Czyli nie ma Pan ochoty zamieszkaæ we Francji?
JMG Le Clézio : Si, si, au contraire, je pense m'installer en Bretagne où j'ai une maison. Owszem, wprost przeciwnie, my¶lê o osiedleniu siê w Bretanii, gdzie mam dom.
Journaliste : La famille de votre mère est d'origine bretonne, n'est-ce pas ? Rodzina Pana matki pochodzi³a z Bretanii, prawda?
JMG Le Clézio : Oui, mais au XVIIIe siècle, ils ont émigré à l'île Maurice. Tak, ale w XVIII wieku wyemigrowa³a na wyspê Mauritius.
Journaliste : Et votre père, était-il breton, lui aussi ? Pana ojciec te¿ by³ Bretoñczykiem?
JMG Le Clézio : Ah non, lui, il était britannique et il travaillait comme chirurgien en Afrique. Nie, ojciec by³ Brytyjczykiem, pracowa³ w Afryce jako chirurg.
Journaliste : Votre dernier livre, Ritournelle de la faim, n'est-il pas comme un hommage que vous rendiez à votre mère ? Czy Pana ostatnia powie¶æ Ritournelle de la faim nie jest czym¶ w rodzaju ho³du dla Pana matki?
JMG Le Clézio : Effectivement, j'ai choisi la fiction littéraire pour honorer ma mère. (Rzeczywi¶cie wybra³em fikcjê literack±, ¿eby uhonorowaæ moj± mamê.) Cette femme admirable qui, à vingt ans, a connu la ruine et la faim, les grands chambardements de la seconde guerre mondiale et l'exil. (Tê wspania³± kobietê, która maj±c 20 lat pozna³a zniszczenia i g³ód, zawirowania drugiej wojny ¶wiatowej i wygnania.)
Journaliste : Jean-Marie Le Clézio, merci beaucoup d'avoir bien voulu répondre aux questions de nos auditeurs. Dziêkujê Panu bardzo, ¿e zechcia³ Pan odpowiedzieæ na pytania naszych s³uchaczy.
Przypomnijmy sobie zatem na kilku przyk³adach, jak w jêzyku francuskim mo¿emy formu³owaæ pytania.
1. Comment avez-vous appris la grande nouvelle
Que faisiez-vous alors ?
To klasyczna metoda, u¿ywana najczê¶ciej w jêzyku pisanym. Polega ona na zastosowaniu tzw. inwersji, czyli przestawienia miejscami podmiotu w formie zaimka i orzeczenia.
2. Et votre père, était-il breton, lui aussi ?
Votre dernier livre [...] n'est-il pas comme un hommage [...] ?
Tu znajduje zastosowanie tzw. inwersja z³o¿ona, której u¿ywamy wtedy, gdy podmiot nie wystêpuje pod postaci± zaimka, lecz rzeczownika lub nazwy w³asnej. Pytanie formu³ujemy wówczas tak, jak zdanie oznajmuj±ce, zaczynaj±c je od podmiotu, po czym wstawiamy orzeczenie, a po nim powtarzamy podmiot w formie odpowiedniego zaimka (votre père - il). Dodajmy, ¿e ten sposób pytania równie¿ jest ograniczony prawie wy³±cznie do jêzyka pisanego.
3. Où est-ce que vous habitez ?
Poniewa¿ inwersja nie jest najwygodniejszym sposobem formu³owania pytañ, w mowie bardzo czêsto po wyrazie pytaj±cym (np. Comment, Que, Où) dodajemy zwrot est-ce que. Zwrot ten nie ma wówczas znaczenia Czy, lecz tylko pozwala unikn±æ inwersji.
4. Vous n'avez donc pas envie de vous installer en France ?
Najpopularniejsz± w mowie form± pytania jest tzw. pytanie intonacyjne. Zdanie pytaj±ce wygl±da podobnie, jak oznajmuj±ce, a jedynie intonacja informuje rozmówcê o tym, ¿e jest to pytanie.
5. La France de 2008, vous la trouvez comment ?
Podobn± popularno¶ci± cieszy siê tak¿e stawianie pytajnika na koñcu zdania, co jest uwa¿ane za typowe dla jêzyka mówionego.
Na koniec odnotujmy jeszcze nies³ychanie powszechny we francuskich mediach sposób indagowanie przez dziennikarzy swoich rozmówców. Zauwa¿my, ¿e autor wywiadu nie zwraca siê do Jean-Marie Gustave Le Clezio per Panie Le Clezio (Monsieur Le Clézio), lecz tylko Jean-Marie Gustave Le Clezio, zachowuj±c przy tym formê grzeczno¶ciow± czasownika. To tak, jakby¶my w jêzyku polskim nie mówili Dzieñ dobry, panie Wa³êsa, lecz Dzieñ dobry, Lechu Wa³êsa...
