Mimo panuj±cej pogody , wiosna jest tu¿ tu¿. A wraz z ni± zaczynamy my¶leæ nie tylko o s³oñcu, kwiatach i piêknej pogodzie, ale tak¿e o ¶wie¿ych owocach i warzywach. A zatem w dzisiejszej lekcji zobaczmy, jakie warzywa i owoce pojawiaj± siê we francuskich zwrotach obrazowych i co oznaczaj±. Pos³uchajmy dialogu:

- Ah, salut, je vois que tu as la pêche.

- Oui, merci, mais toi, on dirait que tu en as gros sur la patate.

Widzê, ¿e jeste¶ w formie. To samo mo¿na powiedzieæ zastêpuj±c brzoskwiniê  (la pêche) kartoflem lub kartoflem przetworzonym, czyli frytk±: Tu as la patate lub Tu as la frite.

Kartofla odnajdujemy te¿ w zwrocie: en avoir gros sur la patate, który jest potocznym wariantem : en avoir gros sur le coeur. Mo¿na by rzec, ¿e jeste¶ smutny: On dirait que tu en as gros sur la patate.

- Oui, c'est vrai, c'est que j'ai pas un radis.

- Pas un radis ? Tu me racontes des salades, là.

- To przez to, ¿e nie mam ani grosza. Francuzi mówi± dos³ownie: nie mam ani jednej rzodkiewki. Pewnie ze wzglêdu na okr±g³y kszta³t tego warzywa, które dziêki temu mog³o staæ siê symbolicznym groszem.

Nie masz ani grosza? Opowiadasz bzdury. Raconter des salades to po francusku, opowiadaæ k³amstwa, zmy¶lone historie. Sa³aty u¿ywaj± Francuzi równie¿ w zwrocie: C'est toujours la même salade czyli C'est toujours la même chanson. Wci±¿ to samo, ci±gle ta sama ¶piewka. Czy to dlatego, ¿e zielona sa³ata w sosie winegret tak czêsto pojawia siê na francuskich sto³ach? A tak¿e Vendre sa salade (sprzedawaæ swoj± sa³atê) ? staraæ siê przekonaæ kogo¶ do swojego planu lub punktu widzenia.

- Non, non, je te jure que je suis fauché comme les blés.

Nie, przysiêgam, ¿e jestem kompletnie sp³ukany. Do naszego repertuaru warzyw i owoców dorzuæmy tu zbo¿e. Jestem sp³ukany to po francusku dos³ownie skoszony jak zbo¿e.

- Mais tu me prends pour une poire ou quoi.

- Non, je sais très bien que t'es pas une patate.

Masz mnie za durnia czy co ? Dureñ, osoba naiwna, któr± mo¿na wykorzystaæ, to po francusku gruszka. Co za dureñ! Quelle poire!

Gruszkê wykorzystuj± Francuzi tak¿e w zwrocie Couper la poire en deux ? przekroiæ gruszkê na pó³, czyli pój¶æ na wzajemne ustêpstwa, podzieliæ siê z kim¶ korzy¶ciami lub ryzykiem.

Non, je sais très bien que t'es pas une patate. Wiem dobrze, ¿e nie jeste¶ palantem

I tu znowu odnajdujemy, jak siê okazuje czêsto wykorzystywanego przez Francuzów kartofla. W roli ?kretyna? wymienia siê on tak¿e z korniszonem, orzechem w³oskim czy trufl± (grzybem): Quel cornichon! Quelle truffe! Quelle vieille noix!

- Je vais te raconter mon histoire. C'est bête comme chou.

Opowiem ci moj± historiê. To proste jak drut.

O czym¶ prostym, dziecinnie ³atwym do zrobienia czy zrozumienia Francuzi mówi±:

C'est bête comme chou. W³a¶nie tak, nawet bez rodzajnika. Mogliby te¿ powiedzieæ: c'est simple comme bonjour, czyli to proste jak dzieñ dobry. Lub du gâteau ? ciastko, czyli nasza bu³ka z mas³em.

- Mardi dernier, je rentrais du cinéma. J'avais vu un vrai navet, alors j'étais en colère et j'ai un peu trop appuyé sur le champignon. Résultat : au feu rouge, je rentre dans la voiture qui me précède.

W zesz³y wtorek wraca³em z kina. Obejrza³em prawdziw± cha³ê - un navet ? brukiew rzeczywi¶cie nie nale¿y do warzyw o wy¶mienitym smaku i dlatego Francuzi mówi± tak o z³ym filmie, ale te¿ obrazie, czy innym dziele sztuki.

I zbyt mocno nacisn±³em na peda³ gazu. J'ai un peu trop appuyé sur le champignon. Podci±gnijmy grzyby pod kategoriê warzyw. S³owo to pochodzi z lat 30 XX wieku, kiedy to Francuzi skojarzyli peda³ gazu, jego metalowy trzonek i gumowy kapelusz, z grzybem.

Skutek by³ taki, ¿e na czerwonym ¶wietle wjecha³em w stoj±cy przede mn± samochód. 

- T'as vraiment un pois chiche dans la tête !

Naprawdê, masz ptasi mó¿d¿ek, czyli dos³ownie masz w g³owie ziarnko ciecierzycy.

Ziarnko tego w³oskiego groszku jest niewiele wiêksze od naszego zielonego groszku. Nic dziwnego, ¿e porównanie do niego mózgu, chwa³y raczej nie przynosi.

- Bon, bon, écoute la suite... Dobra, dobra, pos³uchaj, co by³o dalej.

Ale o tym, co by³o dalej, opowiemy w przysz³ym tygodniu, a dzi¶ podsumujmy poznane wyra¿enia:

J'ai  la pêche = jestem w formie

J'en ai gros sur la patate = jestem smutny, ciê¿ko mi na duszy

J'ai pas un radis = nie mam ani grosza

Ne me raconte pas de salades = nie opowiadaj mi bzdur

Je suis fauché (comme les blés) = jestem sp³ukany

Quelle poire ! = Naiwniak

Patate! Cornichon! Vieille noix! = g³upek, dureñ

C'est bête comme chou = to proste jak drut

Un navet = cha³a (o z³ym filmie)

J'ai appuyé sur le champignon = przydusi³em peda³ gazu, przyspieszy³em

T'as un pois chiche dans la tête = masz ptasi mó¿d¿ek

Wys³uchajmy jeszcze raz dialogu w ca³o¶ci :

- Ah, salut, je vois que tu as la pêche.

- Oui, merci, mais toi, on dirait que  tu en as gros sur la patate.

- Oui, c'est vrai, c'est que j'ai pas un radis.

- Pas un radis ? Tu me racontes des salades, là.

- Non, non, je te jure que je suis fauché comme les blés.

- Mais tu me prends pour une poire ou quoi?

- Non, je sais très bien que t'es pas une patate.

- Je vais te raconter mon histoire.  C'est bête comme chou.

- Mardi dernier, je rentrais du cinéma. J'avais vu un vrai navet, alors j'étais en colère et j'ai un peu trop appuyé sur le champignon. Résultat : au feu rouge, je rentre dans la voiture qui me précède.

- T'as vraiment un pois chiche  dans la tête !

- Bon, bon, écoute la suite...